Bijna honderd jaar oude opstelling tijdelijk doorbroken in Missiemuseum Steyl

De conservator van het museum vertelt dat de ingreep even wennen is. “Voor mensen die dit museum al heel lang kennen, voelt het vreemd om de vaste opstelling te zien veranderen. Maar dat is precies de bedoeling: we willen reflecteren op onze eigen geschiedenis en op de manier waarop de collectie ooit is samengesteld. Na afloop keert alles weer terug naar de oorspronkelijke staat.”

Het Missiemuseum werd in 1931 ontwikkeld door broeder Berchmans, die drie jaar na de opening overleed. Sindsdien is er nauwelijks meer iets veranderd aan de opstelling. Dat maakt het museum tot een van de weinige plekken in Nederland waar bezoekers nog een presentatie uit de jaren dertig kunnen ervaren.

Voor de nieuwe tentoonstelling zijn vijftien kunstenaars gevraagd om te reageren op de historische collectie. In de Vlinderzaal is onder meer werk te zien van kunstenaar Benjamin Li. Hij verzamelt alles wat met Chinees-Indische restaurants in Nederland te maken heeft en presenteert suikerzakjes in lades die doen denken aan de vlinderkasten van het museum. In een andere vitrine heeft hij een traditionele tafelsetting vervangen door objecten uit die restaurants, waarmee hij een nieuwe blik werpt op cultureel erfgoed en identiteit.

Kunstenaar Hadrien Gerenton maakte een moderne versie van de komodovaraan, een dier dat in het Missiemuseum een centrale plek inneemt. Zijn hagedissen bewegen zich vrij door de zalen, los van hun vitrines. Een van de beelden is nog verbonden met het originele dier uit de collectie, als verwijzing naar macht en koloniale verhoudingen.

De tentoonstelling sluit aan bij het onderzoek dat het museum doet naar de herkomst van bepaalde objecten. Zo is recent gekeken naar bewerkte schedels uit Papoea-Nieuw-Guinea. “We willen weten hoe die hier zijn gekomen en of het gepast is ze te tonen,” zegt de conservator. “Daarvoor ben ik naar Papoea-Nieuw-Guinea gereisd om met lokale gemeenschappen te spreken. Uiteindelijk blijven de objecten hier, maar met meer context en respect voor hun achtergrond.”

De tentoonstelling ‘Verzet’ is te bezoeken van dinsdag tot en met zondag en loopt tot en met 1 maart 2026. Daarna keert het museum terug naar zijn vertrouwde opstelling.